22-24 września
Klasyk teatru ulicznego, kabaret aktorski, prowokacyjna zabawa formą, spektakle oparte na tekstach Zoszczenki i Mickiewicza, teatr tańca, koncerty i warsztaty składają się na program tegorocznych Ogólnopolskich Spotkań Teatralnych „Kszesło 2023”. To druga edycja festiwalu po długoletniej przerwie i potwierdzenie, że „Kszesło” wróciło do Żyrardowa na dobre. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny.
Pierwsza edycja festiwalu Ogólnopolskie Spotkania Teatralne „Kszesło” odbyła się w 1992 roku i była artystycznym karnawałem w mieście zamkniętych fabryk i rekordowego bezrobocia. Festiwal rozkręcony przez charyzmatycznego nauczyciela historii Mirosława Wasiewicza gościł między innymi: Klinikę Lalek, Teatr Provisorium, Biuro Podróży, Zbigniewa Zapasiewicza, zespoły Armia i Voo Voo oraz dziesiątki niezależnych grup teatralnych z całej Polski. Festiwal miał trzy nurty. W pierwszym pokazywane były przedstawienia klasowe z Liceum im. Stefana Żeromskiego, w drugim prezentowały się młode teatry niezależne, w trzecim występowały gwiazdy polskiego offu. Odbyło się w sumie pięć edycji festiwalu (92-96).
Dziś po ponad 30 latach zrewitalizowany Żyrardów to atrakcja turystyczna i architektoniczna. Spotkania teatralne to kolejny powód by odwiedzić miasto z listą około 300 zabytków, którego osada fabryczna jest obecnie jedynym w Europie, zachowanym w całości przykładem miasta przemysłowego z XIX wieku (w 2021 roku osada została uznana za Pomnik historii).
Absurdalny humor i potężna dawka optymizmu
Festiwal otworzy warszawski „Teatrzyk Gędźba”. To więcej niż kabaret, bo to kabaret aktorski. Widzów czeka duża porcja absurdalnego humoru, improwizacji i błazenady, radości i optymizmu. Bez polityki, ostro, ale nie wulgarnie.
Gędźba wystąpi w programie the best of, czyli „Konie i Cebula. Wiązanka skeczy”. Na scenie zobaczymy znanych z filmów, seriali i teatru warszawskich aktorów: Zuzannę Grabowską, Sebastiana Stankiewicza, Pawła Koślika, Macieja Makowskiego i Roberta Majewskiego. Za oprawę muzyczną odpowiada Mateusz Wachowiak.
„Czekałem na ich powrót (…) Grupa, która tworzyła trzon Kabaretu Na Koniec Świata, a potem telewizyjnego widowiska kabaretowego „La La Poland”, to w dzisiejszych czasach ewenement. Zawodowi aktorzy tworzący literacki kabaret prawie się nie zdarzają” – pisał o „Gędźbie” Piotr Zaremba w „Polska The Times”.
Piątek, godzina 19:00, Resursa
Krym według Mickiewicza
„Sonety krymskie” to cykl wierszy napisanych przez Mickiewicza na zesłaniu. Orientalny świat, wspaniałe góry, erotyczne uniesienia i fascynacja Karoliną Sobańską, znalazły odbicie w niezwykłych utworach poetyckich.
„Oryginalność i kunszt sonetów oraz obecna wojna na Ukrainie sprowokowały kilkumiesięczną pracę nad teatralną realizacją spektaklu. Razem z Karoliną Szafranowską i jej córką Kaliną stworzyliśmy przedstawienie kameralne, romantyczne i muzyczne jednocześnie. Recytowane wiersze, orientalne dźwięki cytry, skrzypiec i instrumentów perkusyjnych tworzą miniaturowe obrazy wypełnione malarskimi odcieniami i filozoficznymi pytaniami. Muzyka na żywo jest grana w symbolicznej dekoracji lamp naftowych, drewnianej konstrukcji, która przypomina statek-wóz, płynący… przez suchego przestwór oceanu” – mówi aktor i reżyser Mirosław Wasiewicz.
Scenariusz, reżyseria, scenografia i wykonanie aktorskie – Mirosław Wasiewicz.
Muzyka oryginalna- Karolina i Kalina Szafranowskie. Taniec Mevlany.
Po przedstawieniu prezentowany jest materiał audiowizualny „Adam Mickiewicz 1798- 1855”.
Sobota, godzina 17.30, Sala widowiskowa Centrum Kultury
Powrót do szkoły
Teatr Snów to klasyk teatru ulicznego, który objechał najważniejsze festiwale na świecie. Najstarsi żyrardowscy górale pamiętają ich występ na pierwszych edycjach Kszesła.
W tym roku wracają z plenerowym spektaklem „Klasa” inspirowanym opowiadaniami Brunona Schultza. W przedstawieniu stary człowiek wraca do szkoły. Chce spotkać kolegów, przeżyć ponownie, lub tylko wspomnieć, tamten czas. Zasiada w ławce jak kiedyś i porusza się między realnością a fantazją. Wywołuje z pamięci koleżanki i kolegów oraz wydarzenia, które najbardziej utkwiły mu w pamięci.
I chyba nie ma lepszego miejsca na ten spektakl niż szkolny dziedziniec szkoły podstawowej nr.2
Scenariusz, scenografia i reżyseria – Zdzisław Górski
Sobota, godzina 20:15
„Homo Sovieticus, czyli o praźródłach naszego obecnego stanu, czyli ciągle aktualny opis obyczajów z czasów Michaiła Zoszczenki”
„Wojtek Kowalski jest z Częstochowy i dla polskiego offu jest tak samo święty jak Jasna Góra dla katolików. Ale my mamy lepiej. Bo na przykład na Jasną Górę trzeba pielgrzymować w pocie i trudzie wakacyjną porą, podczas gdy Wojtek Kowalski przez cały okrągły rok sam jeździ po Polsce ze swoimi monodramami, zamiast czekać, aż Polska przyjdzie do niego” – pisał o Wojtku krytyk Łukasz Drewniak – „Co to za lustro podstawia nam Kowalski? Aktor i reżyser zwyczajnie chce nam powiedzieć, że pewne postawy i mechanizmy są wieczne. Że jak coś źle działa w społeczeństwie, to działa źle na zawsze, choćbyśmy nie wiem ile rewolucji moralnych i ekonomicznych przeżyli. Kowalski wierzy, że nasza obecna roszczeniowość, kult darmochy i zabierania tego, co niczyje, bo akurat wspólne, zaczęła się właśnie w komunizmie. Znów naród ma w dupie przyszłość, bo właśnie zaczął się całkiem nieźle urządzać w teraźniejszości” – dodaje Drewniak.
scenariusz, reżyseria, wykonanie – Wojciech Kowalski
akordeon – Michał Pilarski
Niedziela, godzina 17.30, Sala widowiskowa Centrum Kultury
Przez teatr do kontaktu z sobą
„Człowiek Drzewo – Sztuka patrzenia na rzeczy” to solo performans, oparty na szeroko pojmowanej sztuce tańca współczesnego. Przedstawienie jest próbą wcielenia w naturę, odszukania związku z nią, poszukiwania wartości i równowagi. Spektakl uruchamia zmysły i przywołuje do odczuwania samego siebie. Wielowymiarowość opowiadanych historii, sprawia, że mogą być odczytywane na różne sposoby, co czyni spektakl możliwym do zrozumienia i odniesienia do siebie przez każdego odbiorcę.
Koncepcja i wykonanie Anna Sochacka. Artystka jest absolwentką Helsińskiej Wyższej Szkoły Teatralnej na wydziale Sztuki Tańca oraz Uniwersytetu Artystycznego w Linz na kierunku Tańca Współczesnego (2008). Od dwóch lat mieszka w Ełku. Jej prace artystyczne już nagradzane jak Grand Prix Polskiego Teatru Tańca 2020 za film w ruchu Trzcina, potwierdzają wrażliwość i osobliwość języka artystycznego jakim się posługuje. Jako niezależna artystka, Anna współpracuje z Ełckim Centrum Kultury, tworząc oraz edukując dzieci i młodzież.
Niedziela, godzina 17:45, Resursa
Prowokacyjni Porywacze
Na zakończenie teatralnej części festiwalu wystąpi Teatr Porywacze Ciał w spektaklu „NUO”. Porywacze to profesjonalny teatr prywatny, który tworzą absolwenci wrocławskiej PWST – Katarzyna Pawłowska i Maciej Adamczyk.
Testują różne formy i konwencje – wykorzystują stylistykę wodewilu i happeningu. Posługują się parodią, zestawiają teksty literackie z wulgaryzmami, arcydzieła z kiczem. Prowokacja to ich drugie imię.
Scenariusz i reżyseria – Teatr Porywacze Ciał.
Niedziela, godzina 19:00, Sala widowiskowa Centrum Kultury
Spektaklom będą towarzyszyć również koncerty. W sobotę o 19:00 w Sali widowiskowej Centrum Kultury usłyszymy Fasolę i Kubę Sokołowskiego, a w niedzielę o 20.15 na zakończenie Kszesła w Resursie wystąpi Leski.
Warsztaty teatralne
Ważnym punktem programu każdego „Kszesła” były warsztaty teatralne dla młodych ludzi, często początkujących aktorów. Nie inaczej jest i tym razem. W sobotę i niedzielę warsztaty poprowadzą Anka Sochacka, Wojtek Kowalski i Teatr Porywacze Ciał.
Organizatorem festiwalu jest Stowarzyszenie Aktorów i Przyjaciół Teatru 36 złotych, partnerem jest Samorząd Województwa Mazowieckiego. Projekt jest współfinansowany z budżetu Miasta Żyrardowa.